چه کسانی می‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند؟

نحوه درخواست بیمه بیکاری و چگونگی دریافت آن دارای مراحل و شرایط مختلفی است که قصد داریم در ادامه تمامی آنها را بازگو کنیم

افراد مشمول بیمه بیکاری
این افراد مشمول بیمه بیکاری می‌شوند:
کارگران فعال نهادهای دولتی و عمومی که با یک شرکت قرارداد بسته و دارای بیمه نیز هستند؛ کارگرانی که مشغول فعالیت در بخش‌های خصوصی هستند و دارای بیمه نیز هستند؛ کارگرانی که دارای قرارداد پیمانی یا شبه‌رسمی با نهادهای دولتی و بیمه نیز هستند؛ کارگرانی که در برخی از کارخانه‌ها یا واحدهای صنعتی دارای قرارداد دایم هستند و کارگرانی که در چه نهادهای دولتی و چه در بخش‌های خصوصی دارای قرارداد فصلی، کار موقت یا معین هستند.
در هر ۵ مورد گفته‌شده احتمال دارد که بیمه بیکاری آنان، توسط کارفرمایان، به سازمان تامین اجتماعی پرداخته شده یا نشده باشد. به همین دلیل، علاوه بر بهره‌مندی از خدمات بیمه درمانی در طول فعالیت، در زمان بیکاری جایگاه آنان ارتباط مستقیمی با نحوه پرداخت یا قصور در پرداخت حق بیمه بیکاری به سازمان تامین اجتماعی خواهد داشت. اما در هر صورت سازمان مربوطه موظف به پرداخت حق بیمه بیکاری است.
نکته مهم در رابطه با کارگرانی است که دارای قرارداد دایم هستند؛ به‌گونه‌ای که اگر در اثنا یا اتمام قرارداد بیکار شوند، مشمول بیمه بیکاری خواهند بود اما کارگران فصلی یا دارای قرارداد موقت، در زمان اخراج از کار می‌توانند از بیمه بیکاری برخوردار شوند.
مهمترین مسئله‌ای که همواره موجب رنجش نیروی کار می‌شود، این است که با اینکه قراردادهای آنها برای سال‌های متوالی تمدید می‌شود، چرا باز هم کارگران موقت نامیده می‌شوند.

مقررات و شرایط جاری برای اقدام به درخواست بیمه بیکاری

طبق قوانین درخواست بیمه کاری، گروه‌ها و افراد زیر از این قانون مستثنا هستند که عبارت از «از کارافتادگان کلی و بازنشستگان»؛ «افراد صاحب شغل‌های آزاد و بیمه‌شدگان اختیاری» و اتباع خارجی هستند.
نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که تمامی کارگران مشمول قانون تامین اجتماعی تابع قانون کار به غیر از اتباع خارجی می‌توانند تقاضای بیمه بیکاری کنند.

میزان حق بیمه بیکاری

میزان حق بیمه بیکاری، سه درصد حقوق یا مزد بیمه شده و پرداخت آن بر عهده کارفرما است. همچنین با توجه به اینکه مدت اشتغال پیش از بیکاری او، چه میزانی است، مدت پرداخت مقرری مربوط متفاوت است و در هر صورت سقف معینی دارد.

شرایط استحقاق مزایای بیمه بیکاری

کارگری بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار کردن است. تشخیص دادن بیکاری بدون اراده و تعیین تاریخ رخ دادن بیکاری فرد بیمه‌شده، بر عهده واحد کار و امور اجتماعی محل است.
اما اگر قصور کارگر در انجام فعالیتش، در مراجع حل اختلاف احراز شود، او حق استفاده از مقرری بیمه کاری را ندارد.
فرد بیمه‌شده بیکار پیش از بیکار شدن باید حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه کاری را دارا باشد. همچنین اگر فرد بر اثر حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل، آتش‌سوزی و جنگ و ... بیکار شود اما سابقه کار کمتر از 6 ماه داشته باشد، با او همانند افرادی که حق بیمه 6 ماه را پرداخته‌اند، رفتار خواهد شد.
لازم به ذکر است که فرد بیمه‌شده موظف است در مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاریش، آمادگی خود برای اشتغال را به واحدهای کار و امور اجتماعی اطلاع دهد بنابراین فرد حتما باید در این بازه زمانی اقدام به درخواست بیمه بیکاری کند.

میزان مقرری بیکاری

میزان مقرری روزانه بیمه‌شده بیکار برابر و معادل ۵۵ درصد مزد یا کارمزد بیمه‌‌ شده است همچنین اگر فرد متاهل بوده یا افرادی را تحت تکفل خود داشته باشد، برای هر یک از افراد تحت تکفل تا ۴ نفر، در حدود 10 درصد حداقل دستمزد روزانه، به دریافتی وی اضافه می‌شود؛ البته این موضوع به شرطی اجرا می‌شود که از ۸۰ درصد متوسط مزد دریافتی او در زمان کار کردن بیشتر نباشد و در هر صورت دریافتی مقرری بیمه بیکاری نباید از حداقل دستمزد کارگر ساده کمتر باشد.
بعد از مشغول به کار شدن مجدد بیمه‌شده بیکار، مقرری قطع می‌شود اما اگر با معرفی واحد کار و امور اجتماعی، به کاری گمارده شود که حقوق آن از مقرری بیمه بیکاری کمتر باشد، با اعلام این مسئله از واحد کار و امور اجتماعی به شعبه تامین اجتماعی مربوطه، مابه‌التفاوت آن به وسیله سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود.

زمان پرداخت مقرری بیمه بیکاری

مقرری بیمه بیکاری از همان روز نخست بیکاری پراخت می‌شود و سقف زمانی پرداخت برای افراد مجرد تا ۳۶ ماه و برای افراد متاهل و متکفلین تا ۵۰ ماه از تاریخ بیکاری بر اساس سنوات پرداخت حق بیمه است.
در رابطه با کسانی که دارای ۵۵ سال و بالای آن هستند، سقف زمانی ذکرشده رعایت نشده و پرداخت مقرری بیمه بیکاری تا بازنشستگی آنان ادامه پیدا می‌کند.
اگر بیمه‌شده بیکار در زمان استفاده از مقرری بیمه بیکاری به سربازی برود یا زندانی شود، چنانچه متاهل باشد، مقرری بیمه بیکاری او قطع نخواهد شد اما اگر مجرد باشد، قطع می‌شود و اگر بعد از پایان خدمت و آزادی، بیکار باشد، مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهد بود.
همچنین اگر کارگری در چند نوبت جداگانه از مقرری بیمه بیکاری استفاده کند، جمع مدت با احتساب دوره‌های پیش ملاک بوده و مازاد بر سقف زمانی قانونی، پرداختی صورت نخواهد گرفت.
از این گذشته مدت دریافت مقرری بیکاری جزو سوابق پرداخت حق بیمه از لحاظ بازنشستگی، فوت و از کار افتادگی به شمار می‌رود.
لازم به ذکر است که استفاده از مزایای بیمه بیکاری فقط برای بیمه‌شدگان دارای کار مستمر نیست و کارگرانی که بدون اراده و میل بیکار شده‌اند نیز می‌توانند از مزایای بیمه بیکاری بهره‌مند شوند. 

---

منبع: روزنامه حمایت